درباره شهر گرمسار
موقعیت جغرافیایی :
گَرمسار یکی از پنج شهرستان استان سمنان است و در غرب این استان قرار دارد. شهرستان گرمسار از شمال به شهرستان فیروزکوه و شهرستان دماوند، از سوی شرق به شهرستانهای آرادان و سمنان، از غرب به شهرستان ورامین و استان قم و از جنوب به شهرستان کاشان محدود است. فاصله شهر گرمسار تا مرکز استان ۱۱۰ کیلومتر و تا تهران ۹۵ کیلومتر است. مساحت شهرستان گرمسار ۱۰۶۸۶ کیلومتر مربع است. گرمسار از لحاظ موقعیت جغرافیایی بین مدار ۳۴ درجه و ۲۸ دقیقه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و بین ۵۱ درجه و ۵۲ دقیقه تا ۵۲ درجه و ۵۵ دقیقه طول از شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد. گرمسار بر روی مخروط افکنه حبله‌رود یکی از رودخانه‌های دائمی این شهرستان قرار داشته و از سه جهت توسط رشته کوههایی احاطه شده و فقط سمت جنوبی آن به علت وجود کویر باز است. که به کوههای سیاه‌کوه ختم می‌شود. ارتفاع متوسط گرمسار از سطح دریا ۸۵۶ متر است. شهر گرمسار پیوندگاه راه‌آهن سرتاسری شمال (گرگان) و مشهد می‌باشد و جاده اصلی تهران – مشهد در کنار آن قرار دارد. طول دشت گرمسار از شرق به غرب ۴۸ کیلومتر و از شمال به جنوب معادل ۲۷ کیلومتر است.
گرمسار شهر باستانی :
شهرستان گرمسار که در گذشته خوار نامیده می شده و در سال ۱۳۱۹ خورشیدی به گرمسار تغییرنام یافته است. این شهر باستانی، یکی از شانزده سرزمین اوستا (به نام ورن) که حتی در زمان آشوریان به نام خوارا نامیده می شده و در زمان اشکانیان از اهمیت بسزایی برخوردار بوده ودر زمان سلوکیان بناهای شهرهای مهمی از جمله خاراکس در آن نهاده شده است. همچنین در دوران اسلامی از آن به نام خوارِ ری یاد شده است. در این منطقه بود که یکی از مهمترین نواحی استراتژیک ایران قدیم یعنی دروازه کاسپین یا دربندِ خزر وجود داشت که ماد را از پارت جدا می کرد. به طوری که در کتب تاریخی به آن اشاره شده، این شهر دارای دروازه ای آهنی بود که محافظانی داشته و مرز میان اقوام ماد و پارت بوده است.
آثار باستانی گرمسار اغلب خرابه های قلعه های عظیمی است که امروزه به صورت تپه های بزرگ خودنمایی می کند و شاید بازمانده کهن دژهایی باشد که در زمان هخامنشیان اشکانیان و سلوکیان شهرهای بزرگی را تشکیل می دادند. بطوری که “آپ پیان” مورخ یونانی به وجود شهرهایی به نام کاتیرا، کال لیوپ، خاراکس، آپاما و آخه آن در زمان سلوکیان در ایران اشاره می کند. متأسفانه ساخته شدن شهرها و دژهای فوق از خشت خام در طول هزاران سال فرسایش، اثر مخربی بر آنها داشته و پیشینه آنها هنوز در پرده ای از ابهام است. از جمله تپه های معروف آن می توان به تپه های تپه غول آباد،تپه سعدآباد، تپه دزماران وجیران تپه اشاره کرد.
گرمسار قلعه های تاریخی متعددی نیز دارد که از آن جمله می توان به قلعه ایوان کی، قلعه ده نمک، قلعه سردار، قلعه های ریکان، قلعه های کهک، قلعه پاده، قلعه پنج تن، قلعه رشمه اشاره کرد.
سرزمین گرمسار دارای بقعه ها و امامزاده های بسیاری است که بقعه امامزاده علی اکبر واقع در ۱۴کیلومتری جنوب شرقی گرمسار به سبب داشتن معماری قابل توجه و گنبد رفیع آن از مشهورترین آنهاست.
